Özel Belgeyi Bozma, Yok Etmek ve Gizleme Suçu

Özel belgeyi bozma, yok etme veya gizleme suçunda özel belgenin kullanılmasını seçimlik hareketler ile engelleme fiiliyle suçun gerçekleştirilmesi durumu söz konusudur. Bu suç özel belgede sahtecilik suçundan ayrı olarak düzenlenmiş olup suçun nitelikleri makalede incelenip açıklanmıştır.

Bu suçlar TCK Madde 208’de“Gerçek bir özel belgeyi bozan, yok eden veya gizleyen kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.”şeklinde hükme alınmıştır.

İşlenen fiilin suç unsuru taşıması için bozulan, yok edilen veya değiştirilen özel belgenin hukuken geçerli gerçek bir belge olması şartı aranır. Aksi halde hukuki geçerliliği olmayan bir belgenin bu fiillerce değiştirilmesi suç niteliği taşımaz.

Özel belgeyi bozma suçunda belgenin kullanılabilirliğine yönelik bir fiil olmalıdır. Örneğin belge üzerindeki yazıların silinmesi bozma suçunu oluşturur. Bozma suçu belgenin tamamına karşı işlenebileceği gibi belli bir kısma yönelik olarak da işlenebilir. Belge üzerinde aldatma niteliğinde bir değişiklik yapılması durumunda bu fiil bozma suçunu değil özel belgede sahtecilik suçunu oluşturur.

Özel belgenin yok edilmesi suçunda özel belgelerin ortadan kaldırılması, mevcut olan belgenin mevcudiyetine fiilen bilerek son verilmiş olması durumunda yok etme suçu oluşur.

Özel belgenin gizlenmesi suçunda ise halen var olan belgenin saklanması ve kullanılmasının fiilen engellenmesi fiilinde ise gizleme suçu oluşur.

Bu suçlar hareket suçları olduğundan nedensellik bağının önemi yoktur, yok edilmiş olan belgenin başka bir onaylanmış suretinin bulunuyor olması suçun oluşmasına bir engel değildir. Bu suçun mağduru herkes olabileceği gibi suçun failinin kamu görevlisi olması halinde kişiye verilen ceza artacaktır.

Suç konusunu oluşturan belgenin resmi belge olduğunun ispatı için gerekli olan asıl veya başka bir onaylı suretine erişilememesi durumunda özel belgenin yok edilmesine ilişkin hükümler uygulanır.Suçta kast veya olası kast hallerinde işleneceği öngörülmüş olup taksirle işlenmesi halinde cezası düzenlenmemiştir.

Söz edilen belgenin tasarruf yetkisi sahibi olan kişi tarafından özel belgeyi bozma, yok etme veya gizleme fiilinin işlenmesi durumunda bu kişinin fiili, kendisinin lehine olan bir belge üzerinde yaptığı bir fiil olması nedeniyle hukuka uygunluk sebebi oluşturduğundan suç teşkil etmez. Örnek olarak kendisinin alacaklı olduğu gerçek özel belgeyi kendi iradesiyle bozması, yırtması durumu kişinin suç fiilinde bulunduğu durumunu yaratmaz.

Suça konu olan fiilin icra edilirken tamamlanamamış olması örneğin belgenin yok edilmek istenmesi sebebiyle yırtılması ancak yırtılan parçaların bir araya getirildiğinde belgenin kullanılabilir olması durumunda fiil teşebbüs aşamasında kalmış olur.

Özel belgenin bozulması, yok edilmesi veya gizlenmesi suçlarında bu suç işlenirken farklı bir suç ile birlikte işlenmiş olması durumunda fikri içtima hükümleri uygulanır.

Söz konusu suç için suçun soruşturması resen yapılmaktadır.Şikayete bağlı suçlar arasında yer almaması sebebiyle herhangi bir şikayet süresi bulunmamaktadır. Özel belgeyi bozma, yok etme veya gizleme suçu için dava zamanaşımı süresi sekiz yıl olmakla birlikte, suçun soruşturması bu süre içerisinde her zaman yapılabilir. TCK’ da suça yönelik ceza için bir yıl ile 3 yıl arasında hapis cezasının uygulanması öngörülmüştür. İşlenen bu suça yönelik verilen hapis cezası adli para cezası adli para cezasına da dönüştürülebilir. Daha az cezayı gerektiren nitelikli hallerin kapsamı bu suç bakımından uygulanmaz. Bu suç için görevli mahkeme asliye ceza mahkemeleridir.