İcra Hukuku'nda İcra Takibi

Birbirileri arasında borç ilişkisi kurulan taraflar için, alacaklının borçludan borcunu alamadığı durumlarda devletin sağlamış olduğu yargı yollarıyla alacağını almasını sağlayan işlemler icra takip işlemleridir. Bu işlemlerin nasıl yapıldığı,türleri, yapılan bu işlemlere ne süreyle nasıl itiraz edilebileceği bu makalede incelenmiştir.

Bu takip işlemi alacaklının borcunu alamaması üzerine hakkını yargı yoluyla almasını sağlayan takip işlemleridir. Kural olarak, borçluya karşı icra organlarınca yapılan ve cebri icranın ilerlemesini sağlayan işlemlerdir.

İcra takip işlemi icra organlarınca yapılmalıdır. Bu işlem borçlunun hukuki durumunu etkileyecek surette borçluya karşı yapılmalıdır. Borçlu bu takip işlemine karşı itiraz veya şikayet yoluna gidebilir ancak bunlardan birini yapmadığı takdirde takip işlemi kesinleşir. Yapılan işlem cebri icranın ilerlemesini sağlayacak nitelikte olmalıdır yani bu işlem neticesinde alacaklıyı borçlunun malvarlığından borcun giderilmesini sağlayacak nitelikte olmalıdır.

Alacaklı ve borçlu arasında bir borç ilişkisi kurulduğunda borcun vadesinin gelmesinden sonra vadesi gelen borcun ödenmemesi durumunda alacaklı borcunu almak için icra takibi yoluna başvurma hakkından yararlanır. Borcun uzun süre ödenmemiş olması durumunda alacaklı borcun faiziyle birlikte ödenmesi talebinde bulunabilir.

Bu yola başvurmak suretiyle borçlu için icra takibi ve sonrasında haciz işlemi yapılması için usule uygun yol izlenmeli ve borcun varlığının ispatlanması gerekmektedir.

İcra takibinde alacaklı veya alacaklıların, borca karşılık borçlunun malvarlığından yararlanarak borcun giderilmesi için yasal yollara başvurarak cebri icrayla gerçekleştirilen işlemlerdir. Alacaklı borçluya icra dairesi aracılığıyla takip başlatır, takibin kesinleşmesiyle borçlunun alacağa yeter miktarda malı haczedilir ve mallar satılarak alacaklının alacağı karşılanır. İcra takibi bu durumda ilamlı icra ve ilamsız icra olarak ayrılır.

İlamlı icra takibinde alacaklının borçludan alacağını alamaması sebebiyle mahkemeye müracaat etmesi neticesinde mahkemenin alacaklı lehine karar vermesi sonucunda alacaklı bu karar ilamı ile icra takibini başlatır. Bu takipte alacaklının elinde ilam veya ilam niteliğinde belge olması şartı vardır. Borçlunun mahkemece verilen kararı yerine getirip borcu ödememesi durumunda alacaklı icra dairesine başvurarak ilamın zorla yerine getirilmesi talebinde bulunur. Bu talep üzerine borçluya bir icra emri gönderilir. Borçlu kendisine verilen sürede borcu yerine getirmekle yükümlüdür. Ayrıca bu takip yolunda borç konusu hakkında öncesinde bir yargılama yapılarak ilam alınmış olması sebebiyle borçlunun bu takibe itiraz etmesi pek mümkün olmamakla birlikte ancak icra emrinin geri bırakılmasını talep edebilir.

Alacaklı borçluya karşı konusu para dışında olan alacaklar için bu takip yoluna başvurması zorunludur. Alacaklı borçluya karşı tüm talepleri için ilamlı icra takibi yoluna başvurabilir.

Bu takip türünde takip işleminin yapılması için alacaklının alacağının mahkemenin vermiş olduğu kararla hüküm altına alınmış olmasına gerek olmadan icra takibi ve haciz işlemi yapılabilir. Bu takip türüne ancak para ve teminat alacakları sebebiyle başvurulabilir.

Alacaklı doğrudan icra dairesine başvurarak takip yapabilir, genel haciz yoluyla takip başlatılması durumunda alacaklının herhangi bir belge bulundurarak takip başlatması şartı yoktur. Ancak takibin olumlu sonuçlanması için borçlu olduğu iddia edilen kişinin takibe itiraz etmemesi gerekir.

İlamsız icra takibi para ve teminat alacakları dışında kiradan doğan alacağın ödenmemesi veya kira süresinin sonlanması durumunda taşınmazın tahliyesi içinde kabul edilmiş bulunmaktadır. Aynı zamanda alacaklının elinde kambiyo senedi bulunması durumunda da ilamsız icra takibi yoluna gidilebileceği özel olarak düzenlenmiştir.

İlamsız icra takibi genel haciz yoluyla takip, kambiyo senetlerine özgü haciz yolu ile takip, kiralanan taşınmazların tahliyesine ilişkin takip olarak yapılır.

İcra takibine itiraz edilebilmesi için itirazın, ödeme emri borçluya tebliğ edildikten sonra takip kesinleşmeden önce süresi içerisinde yapılması gerekmektedir. Borçlu ancak ödeme emrinden sonra takibe itiraz edemeyen borçlunun mücbir sebep dolayısıyla itiraz edememesi durumunda gecikmiş itiraz süresi ile borca itiraz edebilir. Ancak gecikme sebebiyle yapılan itiraz icra mahkemesine, mücbir sebebin kalkmasıyla birlikte üç günlük süre içinde yapılmalıdır.

İcra takibine itiraz için borcun tamamının ödenmiş olduğu, borcun kısmi miktarının ödenmiş olduğu, böyle ir borcun bulunmadığı veya borca dair imza itirazları gibi sebepler öne sürülebilir.

İlamlı icra ve ilamsız icra takibinde itiraz için, ödeme emri kendisine tebliğ olan borçlu tebliğ tarihinden sonra yedi gün içerisinde itiraz etmelidir. Süre içerisinde itiraz edilmediği takdirde takip kesinleşir.

Genel haciz yolu ile başlatılan ilamsız icra takibine itiraz ödeme emrini gönderen icra müdürlüğüne yapılır. Borçlunun başka bir yerde olması halinde kendine en yakın icra dairesi aracılığı ile itiraz edebilir. Bu durumda borçlu bulunduğu yerdeki icra müdürlüğüne giderek nöbetçi icra dairesine itiraz dilekçesini verir ve nöbetçi icra dairesince bu evrak ilgili icra dairesine gönderilir.

Borçlunun takibe itiraz etmesi sonucunda takibin durdurulduğuna ilişkin kararın alacaklıya tebliğ edilmesinden itibaren bir yıl içerisinde alacaklı tarafından itirazın iptali davası açılabilir. Süre itiraz alacaklıya tebliğ edildikten sonra başlar.

İcra takibinin kesinleşmesi üzerine alacaklı icra müdürlüğüne haciz talebini iletir. Bu talep üzerine borçlunun taşınır ve taşınmaz malları üzerinde haciz şerhi işleme konur. Alacaklı tarafından adresin bildirilmesi üzerine borçlunun adresine fiili olarak haciz yapılacağı takdirde, alacaklı öncehaciz harcınıyatırır bunun üzerine ihtara gerek olmaksızın fiili haciz yapılabilir.