Hayata Kast Sebebiyle Boşanma Davası

Hayata kast Aile Hukuku’nda düzenlenmiş özel ve mutlak boşanma sebeplerindendir. Eşlerden birinin öldürmeye dayalı fiili hareketlerde bulunduğunun ispatı sonucunda mahkeme boşanma kararı vermekle mükelleftir. Hayata kastın ispatlandığı durumlarda mahkeme evliliğin taraflar için çekilmez bir hal oluşturup oluşturmadığını araştırma ya da gözlemleme yükümlülüğü altında olmadan boşanma kararı vermektedir. Hayata kast sebebiyle boşanma davası açılması Türk Medeni Kanun’u m.167’ de düzenlenmektedir. Kişiye sıkı sıkıya bağlı olan haklardan olan yaşama hakkı ayrıca Anayasa m.41’ de de  düzenlenmektedir.

TMK m.162  Eşlerden her biri diğeri tarafından hayatına kastedilmesi veya kendisine pek kötü davranılması ya da ağır derecede onur kırıcı bir davranışta bulunulması sebebiyle boşanma davası açabilir.

Hayata kast sebebi oluşturan davranışları sergileyen eşin daha önceden bir plan dahilinde hareket etmesi ya da anlık bir karar ile hareket etmiş olması önem arz etmemekte, her durumda aynı sonucu doğuracak olması ölçütü yeterlidir.

1. Eşin elverişli araçların sağlanmış olması ile davacı eşi intihara teşvik etmiş olması hayata kast kapsamına girmektedir. İntihara teşvik etmek sözlü, fiili veya her türlü iletişim aracı ile de gerçekleştirilebilinir. Kişinin aynı zamanda kendi hayatını da sonlandırmayı düşünmüş olması hayata kast sebebiyle boşanma davası açılmasına engel oluşturmamaktadır.

2. Hayata kast ederek eşini öldürmek isteyen kişinin kullandığı araçlar elverişli olmasa dahi hayata kasta karine teşkil etmektedir. Eşinin fındık ezmesine alerjisinin olduğunu bilen eşin fındık ezmesi yerine fıstık ezmeli çörek hazırlamış olması elverişli olmayan aracın varlığı sonucunda kastın teşebbüs aşamasında kaldığını göstermektedir. Hayata kast eden eşin, gerçekleştirmiş olduğu fiilin sonuçları değil saiki önemlidir.

3. Eşini öldürmek isteyen kişinin eylemini gerçekleştirmek adına gerekli tüm imkanları sağlamış olmasına rağmen ölümün elde olmayan sebeplerle gerçekleşmemiş olması hayata kast kapsamına girmektedir. Eşinin yemeğine zehir katmış olmasına rağmen yemeğin başka bir kişi tarafından yenilmiş olması hayata kast sebebiyle boşanma davası açılması için yeterlidir.

4. Eşlerden birinin ölüm tehlikesi içerisinde olmasına rağmen diğer eşin bu durum karşısında hareketsiz kaldığı hallerde hayata kastın varlığı kabul edilmektedir. Araç kazasında aracın alev alması sebeple eşin, diğer eşe yardım etmemesine rağmen çevrede bulunan insanların harekete geçmiş olmasını örnek verebiliriz.

Hayata kast edici eylemlerde bulunan davalı eşin kusurlu olması gerekirken ayrıca eşin akıl hastası veya ayırt etme gücünden de yoksun olmaması gerekmektedir. Davalı hayata kast oluşturacak eylemlerde bulunmasına rağmen akıl hastası olduğunun sabit olduğu hallerde Türk Medeni Kanun’u M.165’e göre boşanma davası açılması gerekmektedir.

TMK m.165 Eşlerden biri akıl hastası olup da bu yüzden ortak hayat diğer eş için çekilmez hale gelirse, hastalığın geçmesine olanak bulunmadığı resmi sağlık kurulu raporuyla tespit edilmek koşuluyla bu eş boşanma davası açabilir.

Hayata kast sebebiyle boşanma davası açan eş iddialarını ispat etmekle yükümlüdür. Davacı eşin yükümlülüğünü yerine getirmesi ardından mahkemenin taraflar için ortak yaşamın çekilmez hale gelip gelmediğini araştırma gibi bir yükümlülüğü bulunmamaktadır. Davacı eşin kusuruna dayalı hayata kast olacak mutlak boşanma sebebinde davacı ve davalı yanın kusurlarının kıyası mümkün değildir.

Hayata kast sebebiyle boşanma davası açmak isteyen eşin hak düşürücü süreleri kaçırması veya davalı eşi affetmiş olması durumda dava hakkı ortadan kalkmaktadır. Hayata kast sebebiyle boşanma davasını açmak isteyen eşin boşanma sebebini öğrenmekten 6 ay ve hayata kast eyleminin üzerinden de beş yıl geçmekle dava hakkı düşmektedir. Hak düşürücü süreler hakim tarafından re’sen dikkate alınmaktadır. Hayata kast eylemi mutlak bir boşanma sebebi olmasına karşın davacı eşin davalı eşi affetmesi sonucunda da dava hakkı ortadan kalkmaktır. Dava hakkını ortadan kaldırıcı affın açık, sözlü, yazılı veya örtülü bir biçimde yapılmış olması farklılık arz etmemekle birlikte affın şekli anlamda geçerlilik koşulu da mevcut değildir. Affın varlığının kabulünde davacı eşin fiili tutum ve davranışları da yeterlidir. Af kişiye sıkı sıkıya bağlı olan haklardan biri olduğu için kişinin iradesini sakatlayan hallerde geçersiz sayılmaktadır. Davacı eşin hayata kast eylemini gerçekleştiren eşe karşı bulunduğu şikayetten vazgeçmesi de boşanma davasını hakkını ortadan kaldıran af niteliğinde değildir.

TMK m.162 Davaya hakkı olan eşin boşanma sebebini öğrenmesinden başlayarak altı ay ve her hâlde bu sebebin doğumunun üzerinden beş yıl geçmekle dava hakkı düşer. Affeden tarafın dava hakkı yoktur

ANAHTAR KELİMELER ; Boşanma, Öldürmeye teşebbüs, Kusur, Af, Hayata kast sebebiyle boşanma, zaman aşımı