Anlaşmalı Boşanma Davası

Evlilik birliğinin devamı hususunda tarafların vereceği ortak bir karar neticesinde, anlaşarak evlilik birliğini sonlandırma kararı almaları sonucunda anlaşmalı boşanma söz konusu olmaktadır. Anlaşmalı boşanma davasında evlilik birliğinin taraflara yüklediği sorumluluk çerçevesinde kuşkuya mahal vermeyecek şekilde tüm hususlarda anlaşmaları gerekmektedir.

Anlaşmalı boşanma davası Türk Medeni Kanun’unun 166/3. maddesinde düzenlenmektedir. Anlaşmalı boşanma davalarında tarafların kusur durumu baz alınmamakla birlikte önemli olan eşlerin boşanma kararı ve sonuçlarında hazırlanan protokol çevresinde mutabık olmalarıdır. Bu dava türü aile hukukunda sıkça rastlanan mutlak ve nispi boşanma nedenlerinin baz alındığı davalara karşın hızlı ve etkili bir boşanma sürecidir. Anlaşmalı boşanmak isteyen eşler anlaşmalı boşanmanın şartları yerine geldiği takdirde anlaştıkları tüm şartları bir protokolde belirterek davayı açarlar. Mahkeme, tarafları duruşmaya davet eder ve eşler aynı anda duruşmada hazır olup imzaladıkları bu protokolü kabul ettiklerini beyan ederler, böylelikle Mahkemece boşanmaya karar verilir. Bu boşanma kararı gerekçeli karar da ayrıntılı olarak açıklanır ve taraflara tebliğ edilir. Boşanma kararının taraflara tebliğ edildiği tarihten itibaren 2 hafta içerisinde istinafa başvurulmazsa karar kesinleşecektir.

TMK mad166/3

Evlilik en az bir yıl sürmüş ise, eşlerin birlikte başvurması ya da bir eşin diğerinin davasını kabul etmesi hâlinde, evlilik birliği temelinden sarsılmış sayılır. Bu hâlde boşanma kararı verilebilmesi için, hâkimin tarafları bizzat dinleyerek iradelerinin serbestçe açıklandığına kanaat getirmesi ve boşanmanın malî sonuçları ile çocukların durumu hususunda taraflarca kabul edilecek düzenlemeyi uygun bulması şarttır. Hâkim, tarafların ve çocukların menfaatlerini göz önünde tutarak bu anlaşmada gerekli gördüğü değişiklikleri yapabilir. Bu değişikliklerin taraflarca da kabulü hâlinde boşanmaya hükmolunur. Bu hâlde tarafların ikrarlarının hâkimi bağlamayacağı hükmü uygulanmaz.

Türk Medeni Kanun’u anlaşmalı boşanma davasında bazı şartların varlığını aramaktadır.

1. Anlaşmalı boşanmak isteyen eşlerin en az 1 yıl süreyle evli kalmış olmaları gerekmektedir. Evlilik 1 yılı doldurmamışsa eşler ancak çekişmeli boşanma davası açabilmektedirler.
2. Anlaşmalı boşanma isteyen tarafların protokol de belirttiği beyanları hakim karşısında aynı gün ve saatte olan duruşmada da belirtmeleri gerekmektedir. Hakim duruşmada tarafların beyanlarında samimi ve gerçek olduğu hususunda kanaat getirmelidir.
3. Evlilik birliğini sonlandırmak isteyen tarafların boşanmanın tüm hüküm ve sonuçlarında anlaşmış olması gerekmektedir.

Anlaşmalı boşanma davasında hakimin eşler arasında imzalanan protokol çerçevesinde gerekli gördüğü noktalarda değişiklik veya eklenti yapma hakkı mevcuttur. Hakim protokol çerçevesinde çocukların velayeti veya kişisel ilişki tesisi hususunda ki ayrıntılarda kısacası kamu düzenini ilgilendiren konularda değişiklik yapabilir. Taraflar anlaşmalı boşanma davasının sonuçları hakkında her ne kadar mutabık olsa da üstün yararı gözetilen çocuğun durumu hakkında hakimin takdir yetkisi söz konusu olmaktadır.

Anlaşmalı boşanma davalarında görevli ve yetkili olan mahkemeler eşlerin birlikte yaşadıkları yerde bulunan Aile Mahkemeleriyse de tarafların anlaşması ile herhangi bir yerde ki Aile Mahkemelerinde de dava açılıp görülebilmektedir. 

Anlaşmalı boşanma davalarında dava zamanaşımı söz konusu değildir. Evlilik birliğinin asgari olan 1 yıl süre ile devam ediyor olması asli şart olarak yeterlilik göstermektedir.